نور درفضاهای طراحی داخلی
اگر از نور كامل و طبیعی خورشید كه گستردگی و كیفیت آن قابل مقایسه با نورهای دیگر نیست صرف نظر كنیم، استفاده از نور آبی مصنوعی و چراغ های روشنایی،(نور درفضاهای طراحی داخلی) به نیازی ضروری و همیشگی تبدیل شده است.
به خصوص نقش نورپردازی در معماری داخلی بسیار مهم و جذاب می نماید. با افزایش كارآیی های صنعت برق و امكانات تكنولوژیك مربوط به آن، استفاده از محصولات وابسته به آن نیز رشد چشمگیری داشته است؛ چنانكه باید اذعان داشت روشنایی، راه را برای یك تحول در شناخت و طراحی معماری باز كرده است. این محصولات كه مشتمل بر انواع چراغ ها و سیستم های روشنایی هستند، ابزار اصلی نورپردازی را تشكیل می دهند.
با تنوع این ابزار، طراحان با مسئله ای مواجه می شوند و آن انتخاب صحیح وسیله نوری و تعیین محل مناسب برای آن است. چنین مشكلی پیچیده تر از تامین كمی نور است. اگر چه لامپ های عریان قادرند نیازهای كمی نور را به آسانی مرتفع كنند، واضح است كه جنبه های دقیق تامین آسایش و نكات ظریف زیبایی شناسی از عهده این وسایل ساده برنمی آید. در حقیقت گره كار در تهیه و تامین نور نیست بلكه تنظیم منابع نوری برای خلق محیط مناسب بصری، مسئله اصلی است.
در بررسی های انجام شده پیرامون استفاده افراد از نور و چگونگی نورپردازی منازل مسكونی خود، اطلاعاتی راه گشا به دست آمده است كه راه را برای راهنمایی تولیدكنندگان، طراحان و نهایتاً استفاده كنندگان باز می كند یا باعث سوق دادن آنان به سمت استفاده از منابع نوری مطلوب و راهنمایی عموم به استفاده درست از منابع در اختیار می شود. ابتدا این نكات را مروركرده و در ادامه، نكاتی را درباره روشنایی عمومی از نظر می گذرانیم.
افراد مورد مطالعه در این مبحث در پاسخ به سؤالی در زمینه استفاده از نور عمومی و موضعی در محل زندگی خود اكثراً اذعان دارند كه نور عمومی را بیشتر از نور موضعی در محل زندگی خود استفاده می كنند. 75% افراد، نور عمومی و 25% نیز نور موضعی را مورد استفاده قرار می دهند.
نور پردازی در نمای ساختمان
بدلیل کمرنگ بودن مبحث تخصصی روشنایی و نورپردازی و نور درفضاهای طراحی داخلی در کنار دیگر مهارت‌های رشته معماری، عمران، برق و طراحی شهری، کمتر شاهد رعایت استانداردهای روشنایی و اصول نورپردازی در فضاهای مختلف هستیم. متأسفانه علیرغم اهمیت اثر بخشی نورپردازی علمی بر سلامت جسم و روان، افزایش راندمان افراد و همچنین چشم نوازی هرچه بیشتر و موثرتر بر مؤلفه‌های معماری فضاهای داخلی و بیرونی، به این مهم کمتر توجه میشود و در اکثر موارد شاهد بکارگیری روش‌های یکنواخت نورپردازی برای همه فضاها هستید.
رشته روشنایی و نورپردازی حرفه‌ای است، (علمی و هنری)، تواماً با یکدیگر و نگاهی یک سویه و نگرشی غیر تخصصی به آن سبب میشود که تفاوت چشم گیری بین استانداردها و تأثیرات روشنایی طراحی و اجرا شده در ایران با جامعه پیشرفته جهانی وجود داشته باشد.
نور ماهیتی تفکیک ناپذیر از معماری داخلی و بیرونی است، البته مدیریت صحیح نور همگام با طراحی و معماری می‌تواند از بهترین و اقتصادی‌ترین روش‌ها برای افزایش شادابی و سرزندگی در محیط، آرامش، کارایی و حالات عاطفی افراد باشد، همچنین نورپردازی مناسب می‌تواند بر ویژگی‌های خاص معماری، تأثیرات قابل ملاحظه‌ای بگذارد.
در مورد استفاده از انواع مختلف چراغ های روشنایی، بازار خرید و استفاده به ترتیب با 50% و 35% و۱۰% در اختیار چراغ های سقفی، دیواری و پایه دار زمینی قرار می گیرد كه این خود می تواند موید استفاده بیشتر مردم از نورهای عمومی در محل زندگی خود باشد. رنگ غالب نورهای مورد استفاده نیز حكایت از این دارد كه نورهای با رنگ سرد، بیشتر از رنگ های گرم در بین مردم طرفدار دارد.
اكثر مصرف كنندگان و خریداران چراغ های روشنایی هنگام خرید محصول مورد نظر، اولویت هایی را برای آن مدنظر دارند كه زیبایی منبع نوردهنده، كیفیت نوردهی آن، قیمت و نصب و نگهداری آن، به ترتیب از عوامل دخیل در خرید و جذب مشتریان به محصولات است.
(نور درفضاهای طراحی داخلی)در اینجا به بررسی عواملی می پردازیم كه عوامل اصلی در روشنایی محیط هستند. قابلیت دید در ناحیه تامین روشنایی، مهمترین نیاز استفاده كننده در محیط است. این قابلیت به عواملی بستگی دارد كه به بعضی از آنها اشاره می كنیم.
حین طراحی فضای مسکونی موارد زیر را در نظر بگیرید.
- ابعاد و فرم محل مورد نظر
- نحوه جابجایی افراد در منزل
- نحوه استفاده از فضا، معمولاً در یک محل کارهای مختلفی انجام میشود که میزان نور متفاوتی لازم دارند.
- ارتفاع سقف و فرم آن، نور از این سطح منعکس شده و با نور محیطی اتاق در هم آمیخته و آنرا بهبود می‌بخشد.
- سن و سال افرادی که در منزل زندگی می‌کنند، زمانی که پیرتر می‌شویم، به شدت نور حساستر می‌شویم.
- رنگ دیوارها، رنگ تیره‌تر نور بیشتری را جذب کرده و میزان نوردهی بالاتری را لازم دارد.
- تزیینات هنری و بخش‌های طراحی شده، مناطق خاصی از فضا که متمایز شده یا دکوراسیون خاص دارند بهتر است با نور متمرکز مانند چراغ هالوژن یا چراغ هالوژنی چشمی مشخص‌تر شوند.
شدت روشنایی
برای هر ناحیه تامین روشنایی خاص باید میزان منابعی از شدت روشنایی ایجاد شود. شدت روشنایی در سراسر ناحیه ای كه تامین روشنایی آن مدنظر است باید به طور معقولی یكنواخت باشد. این بدان معنی است كه سر تا سر اتاق باید به میزان مناسبی روشن شود. این امر به منظور اجتناب از ایجاد نواحی تاریك با وسعت زیاد است كه ممكن است در حالتی كه شخص بایستی از ناحیه تامین روشنایی مربوط به خود به اطراف نگاه كند بر تطابق چشم اثر بگذارد.
نورپردازی مطلوب به شما کمک می‌کند فضا را کامل و درست درک کنید، کارهای‌تان را بدون خدشه‌ای انجام دهید و فضا را مطابق نیازتان تغییر دهید و تزیین کنید. شدت روشنایی برای نور درفضاهای طراحی داخلی باید با استانداردهای مربوطه انتخاب شود.
